EDVARD MUNCH (1863 - 1944)

1885 yılında ağır eleştiriler alan kızkardeşi Inger'in portresini 1886'daysa daha ağır eleştiriler alan Hasta Çocuk adlı çalışmasını sergiledi.

 

Her iki tabloda, kız kardeşi Sophie'nin hayat mücadelesini anlatıyordu ve hem resim üslubu hem de olayın dramatik yapısı nedeniyle eleştirilmişti.

Bu resimler yarım bırakılmış gibi fırça lekeleri ve akıtmalarla oluşturmuştu. Eleştirilen bu üslup Munch tarafından, konunun dramatik etkisini arttırabilmek amacıyla özellikle kullanılıyordu ve yarım kalan bir hayatı simgeliyordu. Munch hayatı boyunca bu stili hiç terk etmedi.

 

110 resimden oluşan ilk kişisel resim sergisini, 23 yaşındayken, Oslo'da açtı. Aynı yıl devlet bursuyla, Paris'e gitti ve Léon Bonnat'ın sanat okuluna girdi.

"Oslo Fiyordu Üzerinde Ay Işığı" adlı manzara resmini, Paris'e geldikten kısa bir süre sonra çizdi. Burada renk anlayışını belirgin bir şekilde değiştirdi. Resim yüzeyindeki doku arayışları ve figürlerdeki yalınlaşmanın ardından, renk kullanımı da bir ifade tarzı olarak paletine yansıdı.

HALKIN TEPKİSİ, SERGİ KAPATTIRDI

1891 yılında Nice'de, Hayat Frizi adlı seri resimler üzerinde çalıştı. 1892 yılında Berlin'de açtığı kişisel sergi, basının ve halkın büyük tepkisini çekti ve kapatıldı.

 

Munch'un Hayat Frizi çalışmaları üzerine yoğunlaştığı bu döneminde çizdiği "Ses" isimli resim; sanat tarihinin başyapıtlarından birinin, "Çığlık"ın ayak sesleri gibiydi.

(*) Çığlık, hastalık ve ölümlerle kuşatılmış, duyarlı bir iç yapının, adeta patlama halindeki bir dışavurumuydu, atılamamış bir çığlıkdı. ncakis'in "Bağırmak istedim; bunun beni hafifleteceğini biliyordum, ama utandım."ifadesi tam da Munch'un atılamamış çığlığına denk düşüyordu.(*)

NAZİ YÖNETİMİ, MUNCH'UN RESİMLERİNE YOZ DEDİ VE SATTI

Munch, 1894'de Kadının Üç Durumu ve Madonna gibi resimlerinde içinde bulunduğu, Hayat Frizi çalışmalarına devam etti. Madonna; doğum ve ölüm kavramlarını ele aldığı önemli eserlerinden biri oldu.
Bu dönemde çizdiği "Ölü Anne ve Çocuk"ta, annenin cansız bedeni, bir çizim taslağı olarak bırakıldı Bu resimde Çığlık'taki figür gibi; başını ellerinin arasına almış ve yardım dileyen bir figür dikkat çekiyordu.

Munch, 1930 yılında geçirdiği bir göz rahatsızlığı nedeniyle çalışmalarını yavaşlattı.

1937'de Nazi yönetimi, Munch'un Alman müzelerindeki çalışmalarından 82'sini 'yoz sanat' diye sattı.

Bugün Munch; başta dışavurumcular olmak üzere pek çok 20.yüzyıl sanatçısını derinden etkilemiştir ve (*)onun "Çığlık"ı, her bireyin atılmamış çığlığı olarak, boşlukta dalgalanmaya devam etmektedir.(**)

Ressam: Edvard Munch

Hazırlayan ve yazan: Tevfik Elçioğlu

Kaynak: Munch, Taschen,(*),(**):Dr. Mehmet Üstünipek,

RESİMLERİNDEN ÖRNEKLER